Toleration သည္းခံျခင္း၊ လက္ခံျခင္း၊ နားလည္မႈ

Toleration ဆိုတာ လက္တင္ေဝါဟာရ tolerare မွဆင္းသက္လာပီး သည္းခံျခင္း၊
လက္ခံျခင္း၊ နားလည္မႈ ေပးျခင္းလို႔ အဓိပၸါယ္ရပါတယ္။
အျခားတပါးသူတို႔ရဲ႕ ယံုၾကည္သက္ဝင္မႈေတြ၊ ဓေလ့ထံုးစံေတြ၊ အျပဳအမူဟာ
မိမိတို႔ ယံုၾကည္လက္ခံထားေတြနဲ႔ မကိုက္ညီေနရင္ေတာင္ လက္ခံေပးတဲ့သေဘာပါ။ မိမိက အားႀကီး ပါဝါႀကီးေနရင္ေတာင္မကန္႔သတ္၊
မထိန္းခ်ဳပ္ရတဲ့သေဘာပါ၊ လြယ္ေအာင္ေျပာရရင္ မိဘကသားသမီး ေတြရဲ့ ေျပာမွားဆိုမွား၊ လုပ္မွားကိုင္မွားေတြကို ခြင့္လြတ္ရတယ္။ ယမိတ္ေဆြတေယာက္က မိတ္ေဆြတေယာက္ရဲ့ အားနည္းခ်က္ကို နားလည္ေပးရတယ္။
ရွင္ဘုရင္ကရန္သူသံုပန္းကို ခြင့္လႊတ္ေပးရတယ္။ ဘာသာေရးဝတ္ေက်ာင္းေတာ္ေတာ္ေတြက ယလိင္တူခ်စ္သူေတြကို သည္းခံေပးရတယ္။
နိုင္ငံေတာ္က လူနည္စုေတြရဲ့ ဘာသာဓေလ့
ယဥ္ေက်းမႈေတြကို အသိမွတ္ျပဳ လက္ခံ ေပးရတယ္။ လူ႔အဖြဲအစည္းက လူတခ်ိဳ႕ရဲ့
အျပဳအမူေတြကို သည္းခံေပးရတယ္။ ဒါေတြက Toleration ဆိုတဲ့ သည္းခံေပးျခင္း၊ နားလည္လက္ခံေပးျခင္း သေဘာေတြပါပဲ။
Stanford Encyclopedia of Philosophy မွာ Toleration ကို အယူအဆေလးမ်ိဳးခြဲျပပါတယ္။
၁) ခြင့္လႊတ္ျခင္း၊ခြင့္ျပဳျခင္း အယူအဆ(the permission conception)
ဒီအယူအဆက အာဏာပိုင္မ်ားနဲ႔
ေထာင္ထားျခားနားသူမ်ားၾကား၊ လူမ်ားစုနဲ႔လူနည္းစုမ်ားၾကား ဆက္ဆံေရးကို အေျခခံထားတားပါ။ လူနည္းစုေတြက အာဏာပိုုင္/လူမ်ားစုရဲ့လႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္နိုင္တဲ့ (Dominant Position) မ်ိဳးကိုလက္ခံထားရၿပီး၊ အျပန္လွန္အားျဖင့္ လူနည္းစုေတြရဲ့ ယံုၾကည္သက္ဝင္မႈနဲ႔ ဓေလ့ထံုးတမ္း အစဥ္အလာေတြကို အသိမွတ္ျမဳခြင့္ျပဳထားျခင္းမ်ိဳးပါ။ လူနည္းစုမ်ားအေနနဲ႔ ျပည္သူ႔
အခြင့္အေရး၊ နိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးေတြကို တန္းတူညီမွ်ေတာင္းဆိုခြင့္မရွိပါဘူး။
ထက္ေအာက္ သေဘာမ်ိဳး ျဖစ္ၿပီး၊ က်ားသနားမွႏြားခ်မ္းသာရမယ့္ အေျခအေနမ်ိဳးပါ၊။ ထိပါးရင္ ပါမစ္ရွင္ရခ်င္မွရမွာပါ။
၂) အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ျခင္းအယူအဆ (the coexistence conception)
အာဏာပိုင္ အာဏာမဲ့၊ လူမ်ားစု လူနည္းစု ထက္ေအာက္ဆက္ဆံေရးမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ၊ ပါဝါတူ၊ အင္အားတူ အစုဖြဲ႔မ်ားၾကားဆက္ဆံမႈ ေဘးတိုက္ပံုစံျဖစ္ပါတယ္။ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ျခင္း အယူအဆဟာ ပဋိပကၡမ်ား ေရွာင္ရွားပီး၊ မိမိတို႔အစု၏ အက်ိဳးစီးပြားျဖစ္ထြန္းမႈကို ေဖၚေဆာင္ဖို႔ရာ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းတခုျဖစ္ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ျခင္း၊
အျပန္အလွန္ညွိနိုင္းအေျဖရွာျခင္းျဖင့္ အစုဖြဲမ်ားၾကား ဟန္ခ်က္ညီမွ်မူ ကိုရွာေဖြတာပါ။ ဒီအေျခအေနမွာ တဖြဲ႔ နဲ႔တဖြဲ႔၊ တစုနဲ႔တစု အျပန္အလွန္မလႊမ္းမိုး၊မခ်ဳပ္ခ်ယ္ဘူးဆိုတဲ့ ယံုႀကည္မူ မ်ိဳးေတာ့ရွိေန ဖို႔လိုပါလိမ့္မယ္။
၃) ေလးစားမႈျပဳျခင္း အယူအဆ (the respect conception)
ဒီအယူအဆကေတာ့ တဖက္နဲ႔တဖက္၊ တစုနဲ႔တစု အျပန္အလွန္စိတ္နဲ႔ ေလးစားအေလးထား အသိမွတ္ျပဳ ေနထိုင္ျခင္းမ်ိဳးပါ။
ဘဝေနထိုင္မႈ ေကာင္းမႈ၊ဆိုးမႈ ယံုၾကည္မႈေတြ၊ ယွဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးတမ္းေတြ၊ က်င့္ဝတ္ ဆိုင္ရာ တန္ဖိုးေတြ မည္မွ်ပင္ကြဲျပားေစကာမူ လူသားက်င့္ဝတ္နဲ႔နိုင္ငံေရးဘဝမွာ အားလံုး သာတူညီမွ် ျဖစ္တယ္လို႔ခံယူထားတာမ်ိဳးပါ။ လူသားအားလံုးမွာ (အစုဖြဲ႔ အသီးသီးမွာ) တူညီတဲ့ ရပိုင္ခြင့္မ်ားနဲ႔ လြတ္လပ္မႈ အခြင့္အေရးေတြရွိၾကတယ္၊ သဘာဝသယံဇာတခြဲေဝမႈလည္း သာတူညီမွ်ျဖစ္ရမယ္။ မည္သည့္ လူမ်ိဳး၊ မည္သည့္ က်င့္ဝတ္နႈန္းစံမ်ားကိုမွ မ်က္နွာသားေပးစရာမလိုပဲ အားလံုးထက္ခံနိုင္သည့္ နႈန္းစံတန္ဖိုးမ်ားနဲ႔သာ လူမႈဘဝကို တည္ေဆာက္ေနထိုင္ၾကမည္။ ဒီအယူအဆက လူမႈဘဝ၊နိုင္ငံေရး သာတူ ညီမွ် ျဖစ္မႈနဲ႔အျပန္အလွန္ေလးစား
ေပါင္းစည္းေနထိုင္မႈ ဓေလ့ကိုေဖၚညႊန္းတဲ့
သေဘာလည္းျဖစ္ပါတယ္။
၄) အထင္ႀကီးေလးစားျခင္း အယူအဆ (the esteem conception)
အထင္ႀကီးေလးစားမႈဆိုင္ရာ သည္းခံျခင္းအယူအဆဟာ အျခားတပါးသူ/အစုမ်ားအေပၚ သူတို႔ရဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့ တန္ဖိုးနႈန္းစံမ်ားကို နာလည္လက္ခံေပးျခင္း၊ နိုင္ငံေရးအရ သာတူညီမွ်ျဖစ္ျခင္းတို့ကို အသိမွတ္ျပဳေပး ရံုသာမကပဲ အျခားတပါးသူ/အစုမ်ားရဲ့ က်င့္ဝတ္တန္ဖိုးမ်ားသည္ဆြဲေဆာင္မႈရွိတယ္၊ လက္ခံစရာရွိသည္ဟု မွတ္ယူျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက အျခားတပါးသူတို႔ရဲ့ တန္ဖိုးထားမႈ၊ ယဥ္ေက်းမႈဓေလ့ထံုးတမ္း မ်ား ကိုသည္းခံနားလည္ေပးရံုသာမကပဲ၊ သူတို႔ရဲ့ ေကာင္းကြက္မ်ားကို တန္ဖိုးထားေပးျခင္း၊ ေလးစားေပးျခင္း တို့ပဲျဖစ္ပါတယ္။
၅) လူတစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး၊ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးနဲ႔တစ္မ်ိဳး၊ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ခုနဲ႔တစ္ခု အထင္ႀကီးေလးစားနိုင္ပါေစ

ေရးသားသူူ
ဦးရဲထြဋ္